Sta op tegen ongezonde voeding.

We horen het dagelijks op de radio: “Kom in actie, sta op tegen kanker.” En ja, natuurlijk is dat belangrijk. Maar terwijl we oproepen om ziekten te bestrijden, laten we ongemerkt de voedingsindustrie haar gang gaan. Grote multinationals als Unilever, Nestlé en Coca-Cola overspoelen de markt met producten die onze gezondheid ondermijnen: bomvol suiker, zout, transvetten en een lange lijst E-nummers.

Het wordt tijd dat we onszelf de vraag stellen: moeten we niet ook opstaan tegen ongezonde voeding? Want zolang we blijven eten wat de industrie ons voorschotelt, vechten we tegen ziekten zonder de oorzaken echt aan te pakken.

Van slager en groenteboer naar pakjes en zakjes

Nog niet eens zo lang geleden haalden we ons eten gewoon bij de slager, de groenteboer en de bakker. Ons voedsel was herkenbaar en puur: vlees van de boer, brood gebakken met meel, water en gist, groenten en fruit van het seizoen.

Die tijd ligt nog maar twee of drie generaties achter ons, maar voelt als een andere wereld. Onze grootouders wisten nog precies waar hun eten vandaan kwam. Een kip kwam van de boer, groenten van het land en melk rechtstreeks van de koe.

Tegenwoordig vullen we ons winkelwagentje in de supermarkt met producten die meer op een chemische formule lijken dan op voeding. Kijk maar eens op een willekeurig etiket: suiker, glucose-fructosestroop, palmvet, kleurstoffen, conserveermiddelen, smaakversterkers en andere toevoegingen.

De belofte van “gemak” heeft ons in werkelijkheid ver verwijderd van wat ons lichaam nodig heeft. We eten sneller, vaker en meer, maar voeden onszelf minder.

Een korte geschiedenis van de voedingsindustrie

Na de Tweede Wereldoorlog veranderde ons voedselsysteem drastisch. Waar we eerst vooral lokaal aten, ontstond een systeem dat draaide om massaproductie, lange houdbaarheid en lage prijzen.

In de jaren ’50 werden conserven en ingeblikte maaltijden populair: handig voor de moderne huisvrouw die tijd wilde besparen.
In de jaren ’70 kwamen de eerste light-producten en kunstmatige zoetstoffen. Ze leken gezond, maar waren vaak nauwelijks beter.
In de jaren ’90 brak de tijd van fastfood en kant-en-klaarmaaltijden echt door. Gezinsmaaltijden maakten plaats voor pizza’s en magnetronmaaltijden.

Het resultaat: steeds minder contact met de oorsprong van ons eten en steeds meer afhankelijkheid van de industrie.

Hoe de voedingsindustrie ons ziek maakt

De tactieken van de voedingsindustrie zijn slim, maar genadeloos:

Suiker en zout als verslaving. Ze stimuleren ons beloningssysteem, waardoor we blijven terugkomen. Frisdrank, snoep en snacks zijn ontworpen om je steeds weer trek te geven.
Goedkope vulmiddelen. Veel producten vullen de maag, maar leveren nauwelijks voedingsstoffen. Daardoor blijf je sneller hongerig en eet je meer dan je nodig hebt.
Marketing en misleiding. Van kleurrijke verpakkingen voor kinderen tot slogans als “natuurlijk” of “gezond”, terwijl het product vol suiker en kunstmatige toevoegingen zit. Denk aan ontbijtgranen die voor kinderen worden aangeprezen als “rijk aan vezels”, maar waarvan de helft uit suiker bestaat.
Prijsstrategie. Bewerkt voedsel is vaak goedkoper dan pure alternatieven, waardoor consumenten in een ongezonde richting worden gestuurd. Een zak chips is goedkoper dan een schaal blauwe bessen – en dat is geen toeval.

Het resultaat? Een explosieve toename van welvaartsziekten zoals obesitas, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Volgens het RIVM is zelfs één op de vijf gevallen van kanker in verband te brengen met leefstijl, waaronder voeding.

Voorbeelden van verborgen suiker en E-nummers

Veel mensen denken dat ze “redelijk gezond” eten, maar krijgen ongemerkt enorme hoeveelheden suiker en additieven binnen.

Frisdrank: één glas cola bevat 6 à 7 suikerklontjes. Een literfles bijna 30.
Ontbijtgranen: sommige “gezonde” muesli’s bestaan voor 40% uit suiker.
Sauzen en soepen: ketchup en tomatensoep bevatten vaak meer suiker dan je verwacht.
E-nummers: van E621 (mononatriumglutamaat, smaakversterker) tot E951 (aspartaam, zoetstof) – allemaal ontworpen om producten aantrekkelijker te maken, maar niet per se gezonder.

De industrie maakt het ons moeilijk om gezonde keuzes te maken, want suiker en additieven zitten letterlijk overal in.

Wetenschap bevestigt het

De WHO waarschuwt al jaren dat overconsumptie van suiker en transvetten direct samenhangt met de stijging van chronische ziekten.
De Harvard School of Public Health noemt ultrabewerkte voeding zelfs de “grote bedreiging van de 21e eeuw”.
En in Nederland voorspelt het RIVM dat de helft van de volwassenen in 2040 te zwaar zal zijn, met alle gevolgen van dien.

We kunnen dus niet langer zeggen dat dit een individueel probleem is. Het is een maatschappelijk probleem dat iedereen raakt.

Mijn persoonlijke ervaring: terug naar de boer

Ik besloot zelf om niet meer mee te doen met de illusie van gemak. Tegenwoordig koop ik mijn vlees bij onze boeren, mijn eieren bij de kippenboer, en mijn groente en aardappels rechtstreeks van het land.

En de effecten? Die waren verbluffend:

Geen moeheid meer na het eten. Voorheen was ik altijd uitgeput na een maaltijd, nu voel ik mij energiek en helder.
Een gezonde spijsvertering. Geen opgeblazen gevoel meer, gewoon weer normaal naar de wc kunnen.
Langer verzadigd. Vers en puur eten geeft écht voeding, waardoor ik niet elk uur trek heb.
Meer energie en focus. Mijn hoofd voelt fitter, scherper en meer in balans.
Huid en haar die stralen. Je ziet aan de buitenkant wat je binnenin voedt.

Door terug te gaan naar puur eten, ontdekte ik dat veel klachten die ik “normaal” was gaan vinden, helemaal niet normaal waren.

Waarom dit iedereen aangaat

Misschien denk je: “1 of 2 koekjes of een pak soep uit de supermarkt kan toch geen kwaad?” Klopt – op zichzelf niet. Het probleem is dat bijna ons hele voedingspatroon tegenwoordig uit bewerkt voedsel bestaat.

De gemiddelde Nederlander eet:

Bijna 30 kilo suiker per jaar, vaak zonder het te beseffen.
Dagelijks producten met verborgen zout, vooral uit brood, sauzen en snacks.
Voeding waarin vezels, vitamines en mineralen ontbreken omdat ze tijdens het bewerkingsproces verdwijnen.

De gevolgen zijn duidelijk zichtbaar in de samenleving: meer overgewicht, meer chronische ziekten, meer psychische klachten. Want ja, voeding beïnvloedt ook onze stemming, concentratie en slaap.

Het grotere plaatje: gezondheid en economie

De voedingsindustrie verdient miljarden aan goedkope producten die ons ziek maken. Vervolgens verdient de farmaceutische industrie miljarden aan medicijnen om de gevolgen te bestrijden. Ondertussen rijzen de kosten van de gezondheidszorg de pan uit.

Alleen al in Nederland gaat meer dan 100 miljard euro per jaar naar zorguitgaven, en leefstijl speelt daarbij een steeds grotere rol.

En wij? Wij verliezen onze gezondheid, onze energie en vaak ook onze levensvreugde.

De invloed op onze mentale gezondheid

Wat vaak vergeten wordt, is dat voeding niet alleen invloed heeft op ons lichaam, maar ook op onze geest.

Suikerpieken en -dalen zorgen voor schommelingen in energie, concentratie en stemming.
Een ongezonde darmflora – veroorzaakt door bewerkt eten – wordt steeds vaker in verband gebracht met depressie en angstklachten.
Cafeïne en energiedrankjes geven een kortstondige boost, maar leiden tot slaapproblemen en prikkelbaarheid.

Met andere woorden: wat je eet bepaalt niet alleen hoe je lijf functioneert, maar ook hoe je je voelt.

Kinderen als doelwit

Wat me het meest raakt, is hoe kinderen al jong worden blootgesteld aan ongezonde voeding. Van vrolijk verpakte ontbijtkoekjes tot yoghurtdrankjes vol suiker: kinderen leren vanaf jonge leeftijd dat zoet en bewerkt de norm is.

Het gevolg: een generatie die vaker kampt met overgewicht, vermoeidheid en zelfs diabetes type 2 op tienerleeftijd. Dat is niet alleen zorgwekkend, het is ook oneerlijk – want kinderen kunnen die keuzes niet zelf maken.

Inspiratie uit de Blue Zones

Gelukkig zijn er ook voorbeelden waar het wél goed gaat. De zogeheten Blue Zones – gebieden in de wereld waar mensen langer en gezonder leven – laten zien dat puur eten een sleutel is tot vitaliteit.

In Okinawa (Japan), Sardinië (Italië) en Ikaria (Griekenland) draait voeding om:

Veel groenten, peulvruchten en volkoren granen.
Nauwelijks bewerkt voedsel.
Kleine porties vlees of vis, vaak van lokale oorsprong.
Samen eten als sociaal moment.

Het resultaat: minder chronische ziekten en meer levensgeluk.

Opstaan tegen ongezonde voeding begint bij onszelf

Natuurlijk ligt er ook een taak bij de overheid en de industrie. Maar laten we eerlijk zijn: we kunnen niet afwachten totdat zij veranderen. Wij als consumenten hebben een machtig wapen: onze euro’s. Elke keer dat we kiezen voor puur, lokaal en vers, stemmen we tegen ongezonde voeding.

Wat jij vandaag kunt doen:

Koop lokaal. Steun de boer, slager en groenteman. Je krijgt vers en voedzaam eten terug.
Lees etiketten. Hoe korter de ingrediëntenlijst, hoe beter.
Vermijd ultrabewerkt. Kies zoveel mogelijk voor producten in hun oorspronkelijke vorm: groente, fruit, vlees, vis, noten, granen.
Maak het jezelf gemakkelijk. Kook grotere porties, vries in, neem restjes mee. Zo win je tijd en hou je grip op wat je eet.
Zie voeding als investering. Gezond eten lijkt soms duurder, maar is goedkoper dan ziek zijn.

Preventie is het beste medicijn

Artsen en wetenschappers herhalen het keer op keer: voeding is de basis van gezondheid. We kunnen ziekten niet altijd voorkomen, maar we kunnen wél onze kans op een gezond leven enorm vergroten.

En dat is precies de kern: als we echt willen opstaan tegen kanker, moeten we beginnen bij de keuken. Bij de keuzes die we dagelijks maken, drie keer per dag, ons hele leven lang.

De kracht van kleine stappen

Je hoeft niet meteen radicaal je hele eetpatroon om te gooien. Begin klein: haal eens een groentetas bij een lokale boer, of koop je brood bij de bakker. Elke stap terug naar puur en vers maakt een verschil.

Bovendien merk je, net als ik, al snel dat je lichaam positief reageert. Meer energie, minder klachten, beter humeur. Gezonde keuzes worden dan geen straf, maar een beloning.

Conclusie

De slogan “Sta op tegen kanker” is belangrijk, maar onvolledig.
Het zou óók moeten zijn:

“Sta op tegen ongezonde voeding – want echte gezondheid begint op ons bord.”

Door bewust te kiezen voor puur, lokaal en vers eten, halen we de macht bij de industrie weg en leggen we die terug waar hij hoort: bij onszelf.

Call to Action

Wil jij ook ervaren wat puur eten met je lichaam doet? Begin deze week nog met één simpele stap: koop een maaltijd rechtstreeks bij de boer of lokale winkelier. Voel het verschil en laat je inspireren om verder te gaan.

Samen kunnen we de trend keren. Niet door te wachten op de industrie, maar door zélf op te staan tegen ongezonde voeding.