Ontstekingen in de overgang: wat kun je zelf doen?

Inhoudsopgave

Inleiding
Wat zijn laaggradige ontstekingen?
Waarom vrouwen in de overgang gevoeliger zijn
Klachten die kunnen ontstaan door ontstekingen
Laaggradige ontstekingen en depressieve klachten tijdens de overgang
Frozen shoulder en de overgang
Wat kun je zelf doen om ontstekingen te verminderen?
Voeding, leefstijl en supplementen
Wanneer naar de huisarts?
Samenvatting
FAQ: Veelgestelde vragen over ontstekingen in de overgang
Gerelateerde blogs op VitaleaFit.nl

1. Inleiding

Heb je last van vage pijnklachten, stijve gewrichten, vermoeidheid of een opgeblazen gevoel sinds je in de overgang zit? Dan is de kans groot dat laaggradige ontstekingen in je lichaam een rol spelen. Vooral bij vrouwen van 40+ komen deze ‘stille ontstekingen’ vaak voor. Ze ontstaan ongemerkt, maar hebben grote invloed op je gezondheid, energie en hormoonhuishouding.

2. Wat zijn laaggradige ontstekingen?

Laaggradige ontstekingen zijn chronische, milde ontstekingsreacties in het lichaam. In tegenstelling tot een acute ontsteking (zoals bij een wond of infectie) voel je ze vaak niet direct. Ze kunnen maanden of jaren sluimeren en schade aanrichten aan weefsels, organen en het immuunsysteem.

Triggers zijn o.a.:

Ongezonde voeding
Chronische stress
Slechte darmgezondheid
Slaaptekort
Hormonale schommelingen

3. Waarom vrouwen in de overgang gevoeliger zijn

Tijdens de overgang daalt het hormoon oestrogeen, dat normaal gesproken een natuurlijke ontstekingsremmer is. Hierdoor wordt het lichaam gevoeliger voor ontstekingen. Dit verklaart waarom vrouwen in deze fase vaker last hebben van:

Stijve gewrichten
Pijnlijke spieren
Huidproblemen
Slaapproblemen
Opgeblazen buik
Veranderde stemming

📍 Lees ook:
Natuurlijke hormoonbalans voor vrouwen 40+
Waarom vasten vaak niet werkt bij vrouwen in de overgang

4. Klachten die kunnen ontstaan door ontstekingen

Gewrichtspijn en stijfheid
Frozen shoulder (adhesieve capsulitis)
Vermoeidheid en brain fog
Huidproblemen (rosacea, eczeem)
Verteringsproblemen (opgeblazen gevoel, winderigheid, PDS)
Stemmingswisselingen, angst, depressie
Slaapproblemen
Gewichtstoename, vooral rond de buik
Verhoogd risico op chronische aandoeningen zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten, osteoporose

5. Laaggradige ontstekingen en depressieve klachten tijdens de overgang

Onderzoek toont aan dat stille ontstekingen bijdragen aan stemmingsstoornissen zoals angst, prikkelbaarheid, somberheid en depressie. Tijdens de overgang, wanneer je al te maken hebt met schommelende hormonen, kunnen deze ontstekingsreacties extra zwaar wegen op je mentale welzijn.

Voel je je vaker neerslachtig, prikkelbaar of vermoeid zonder duidelijke reden? Heb je het gevoel dat je niet meer jezelf bent sinds de overgang? Dan zou het kunnen dat stille ontstekingen (ook wel laaggradige ontstekingen genoemd) een grotere rol spelen dan je denkt. Deze sluimerende ontstekingsreacties in je lichaam kunnen namelijk een grote impact hebben op je mentale welzijn, je hormonen én je immuunsysteem.

Zwarte vrouw van rond de veertig met natuurlijke krullen kijkt krachtig en serieus in de camera – thema: anticonceptie bij vrouwen van kleur

In dit artikel ontdek je hoe deze onzichtbare ontstekingen ontstaan, wat ze met je stemming doen, en wat je er zelf aan kunt doen.

Wat zijn stille ontstekingen?

Een stille ontsteking is een chronische, milde ontstekingsreactie die niet meteen merkbaar is zoals bij een acute infectie. Het is als een smeulend vuurtje dat je lichaam langzaam uitput. Hoewel het geen directe pijn veroorzaakt, zorgt het voor hormonale verstoringen, immunologische activatie en mentale klachten.

Triggers van stille ontstekingen:

Suikerrijke en bewerkte voeding
Chronische stress
Slaapgebrek
Darmproblemen
Hormonale veranderingen, zoals tijdens de overgang

Hoe stille ontstekingen je stemming kunnen beïnvloeden

Het lichaam en de geest zijn nauw met elkaar verbonden. Als je lichaam continu bezig is met het “blussen” van ontstekingen, blijven er minder middelen over voor balans in je hersenen. Dit kan leiden tot:

Verminderde serotonineproductie (gelukshormoon)
Verstoorde cortisolbalans (stresshormoon)
Slaapstoornissen
Verhoogde gevoeligheid voor prikkels
Vermoeidheid en ‘brain fog’

Het gevolg? Je voelt je sneller somber, gespannen of futloos.

De rol van het immuunsysteem

Je immuunsysteem speelt een hoofdrol bij het reguleren van ontstekingen. Wanneer het overactief raakt door laaggradige ontstekingen, maakt het continu cytokinen aan: kleine boodschapperstofjes die ontstekingsreacties aanjagen. Sommige van deze cytokinen kunnen doorwerken in je hersenen en daar invloed uitoefenen op je stemming en denkvermogen.

Waarom vrouwen in de overgang extra kwetsbaar zijn

Tijdens de overgang daalt het niveau van oestrogeen en progesteron. Deze hormonen hebben onder andere een ontstekingsremmende werking. Minder oestrogeen betekent dus minder bescherming tegen ontstekingsprocessen.

Tegelijkertijd hebben veel vrouwen in deze fase te maken met:

Verhoogde stress
Slechtere slaap
Gewijzigde darmflora
Vertraagde stofwisseling

Al deze factoren versterken elkaar en maken vrouwen vatbaarder voor zowel lichamelijke als mentale klachten.

Wat kun je zelf doen om stille ontstekingen te verminderen?

1. Kies voor ontstekingsremmende voeding

Groene bladgroenten
Vette vis (omega 3)
Lijnzaad, walnoten
Kurkuma, gember, kaneel
Gefermenteerde producten (zuurkool, kefir)

2. Vermijd ontstekingsbevorderaars

Toegevoegde suikers
Bewerkte koolhydraten
Alcohol
Transvetten

3. Beweeg dagelijks

Matige beweging (wandelen, yoga, fietsen) stimuleert de afvoer van afvalstoffen en remt ontstekingsactiviteit.

4. Zorg voor rust en herstel

Meditatie of ademhalingsoefeningen
Vaste slaaproutine
Ochtendlicht en minder schermtijd in de avond

5. Ondersteun met supplementen

Omega 3 vetzuren
Magnesium
Vitamine D3
Adaptogenen zoals ashwagandha

Samenvatting

Stille ontstekingen zijn onzichtbaar maar krachtig. Zeker tijdens de overgang kunnen ze je stemming, slaap, energie en zelfs je gedachtenpatroon negatief beïnvloeden. Gelukkig kun je met de juiste voeding, leefstijl en rustmomenten veel doen om je lijf weer in balans te brengen.

Je hoeft je niet neer te leggen bij een voortdurende dip. Begin met kleine aanpassingen en merk hoe je lijf en geest weer gaan samenwerken — kalmer, helderder en krachtiger.

6. Frozen shoulder en de overgang

Een frozen shoulder komt opvallend vaak voor bij vrouwen tussen de 40 en 60 jaar. De oorzaak is meestal een combinatie van laaggradige ontsteking, stijver bindweefsel door dalende oestrogeenwaarden en verminderde doorbloeding.

Kenmerken:

Pijn in de schouder (vooral ’s nachts)
Beperkte beweeglijkheid
Stijfheid die maanden tot jaren kan aanhouden

7. Wat kun je zelf doen om ontstekingen te verminderen?

Vermijd bewerkte voeding, suiker en alcohol
Eet ontstekingsremmende voeding
Zorg voor een gezonde darmflora
Beweeg dagelijks (wandelen, yoga, krachttraining)
Verminder stress door ademhaling, meditatie en ritme
Slaap 7-8 uur per nacht

📍 Lees ook:
De invloed van het circadiaans ritme op vrouwelijke energie
Meditatie en ademhalingsoefeningen voor innerlijke rust
De kracht van zelfzorg, grenzen stellen en vertragen

8. Voeding, leefstijl en supplementen

Aanbevolen voeding:

Groene bladgroenten
Bessen, avocado, olijfolie
Vette vis (omega 3)
Gefermenteerde voeding (zuurkool, kefir)
Lijnzaad, kurkuma, gember

Supplementen die kunnen helpen:

Omega-3 vetzuren
Magnesium
Vitamine D3
Probiotica & prebiotica
Curcumine (uit kurkuma)

📍 Lees ook:
Supplementen voor meer energie en vitaliteit
Waarom shilajit voordelen heeft voor vrouwen van 40+

9. Wanneer naar de huisarts?

Neem contact op met je arts als je:

Aanhoudende pijn of bewegingsbeperking hebt (zoals bij frozen shoulder)
Koorts of hevige ontstekingsreacties ervaart
Verminderde functie van gewrichten of spieren ervaart
Vermoedt dat je chronische ontstekingen hebt

10. Samenvatting

Ontstekingen in het lichaam worden vaak onderschat, maar kunnen een stille saboteur zijn van je gezondheid tijdens de overgang. Door bewust te eten, ontstekingsremmende gewoontes toe te passen en goed voor je darmen en hormonen te zorgen, kun je klachten zoals frozen shoulder, vermoeidheid of gewichtstoename sterk verminderen. Je lijf wil in balans zijn — geef het de juiste tools en rust.

11. FAQ: Veelgestelde vragen over ontstekingen in de overgang

1. Wat is het verschil tussen een gewone ontsteking en een laaggradige ontsteking?
Een gewone ontsteking is tijdelijk en voelbaar (bijv. bij een wond). Een laaggradige ontsteking is chronisch, mild en vaak onopgemerkt, maar heeft grote impact op je gezondheid.

2. Kunnen ontstekingen echt overgangsklachten verergeren?
Ja. Door minder oestrogeen worden ontstekingen minder goed afgeremd, wat typische klachten zoals stijfheid, vermoeidheid en stemmingswisselingen kan versterken.

3. Is frozen shoulder een gevolg van ontstekingen?
Ja, vaak wel. Het is een ontsteking van het gewrichtskapsel van de schouder, die vooral bij vrouwen tussen de 40-60 voorkomt.

4. Helpt een anti-inflammatoir dieet echt bij overgangsklachten?
Ja. Ontstekingsremmende voeding kan veel klachten verminderen, je energie verhogen en je hormonen ondersteunen.

5. Hoe weet ik of ik last heb van laaggradige ontstekingen?
Signalen zijn o.a. vermoeidheid, brain fog, stijfheid, terugkerende buikklachten, huidproblemen en slechte slaap. Laat eventueel je CRP of HbA1c meten.

6. Kan stress echt ontstekingen veroorzaken?
Ja. Langdurige stress verhoogt cortisol en verstoort je immuunsysteem, waardoor ontstekingen ontstaan of verergeren.